Miód pitny - przysmak pana Zagłoby

Choć miód pitny nie jest wyłącznie słowiańską specjalnością, to właśnie nasi przodkowie doszli do prawdziwej perfekcji w jego przyrządzaniu. Prawdopodobnie aromatyczny miód był pierwszym napojem alkoholowym, który spożywano na ziemiach polskich.

Prawdopodobnie pierwsze miody pitne odbiegały smakiem od znanych dzisiaj trunków – były mocno wytrawne i lekko kwaśne, sporządzano je bowiem przy użyciu naturalnych drożdży, a ich moc rzadko kiedy przekraczała 10%. Dziś, podobnie jak setki lat temu, miód pitny uzyskuje się poprzez fermentację rozcieńczonego wodą miodu pszczelego, czyli tzw. brzeczki miodowej. Może ona zawierać wyłącznie miód i wodę, można także zaprawiać ją dodatkowo ziołami, sokami owocowymi, korzeniami, a nawet chmielem. W zależności od sposobu przygotowania wyróżnia się miody sycone, czyli warzone oraz miody niesycone. Jeśli miód rozpuszcza się w zimnej lub letniej wodzie, a następnie poddaje fermentacji, mamy wówczas do czynienia z miodem niesyconym, który charakteryzującym się mocnym i pięknym aromatem, ale podatnym w czasie fermentacji na zanieczyszczenia drobnoustrojami. Z tego powodu znacznie częściej wytwarza się dziś miody sycone. Wówczas otrzymaną po rozpuszczeniu miodu w ciepłej wodzie brzeczkę gotuje się i dopiero potem poddaje fermentacji. Do czasów dzisiejszych przetrwał także tradycyjny, znany już w czasach Polski szlacheckiej, podział miodów pitnych na półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki. Dzisiaj półtorakiem określa się miód otrzymany z brzeczki, w której skład wszedł 1 l miodu i 0,5 l wody.
Analogicznie - dwójniak to miód pitny, który powstał z 1 l wody i 1 l miodu, trójniak – z 1 l miodu i 2 l wody, a czwórniak – z 1 l miodu oraz 3 l wody. Trójniaki i czwórniaki są miodami wytrawnymi, o mniejszej zawartości cukru. Nadają się do spożycia już po kilku miesiącach lub roku leżakowania. Z kolei dwójniaki i półtoraki to trunki słodkie lub deserowe, wymagające długotrwałej fermentacji i kilkuletniego leżakowania – dwójniaki powinny leżakować od 2 do 4 lat, a niektóre półtoraki poddawane są leżakowaniu trwającemu nawet 10 lat.

Obecnie kilku spośród kilkudziesięciu polskich producentów miodów pitnych - najbardziej znani z nich to lubelski Apis, poznański Nektar Polska, Sądecki Bartnik oraz przedsiębiorstwo Pasieka - eksportuje część swoich trunków, choć miód to produkt przeznaczony dla specyficznego odbiorcy, a jego roczna produkcja nie przekracza nawet 1 miliona.