Vlkolinec - rezerwat architektury ludowej w Słowacji

Zapewne każdy z nas, choć raz był na Słowacji. Jeździmy tam w różnych celach. Pojeździć na nartach, chodzić po górach czy spędzić wakacyjny urlop wśród pięknych, słowackich jezior. Cóż może nas zaskoczyć, zdawałoby się, na tak dobrze znanym nam terenach? Z pewnością wieś Vlkolinec, w zachodniej części Liptova, słowackiej krainy znanej nam dzięki serialowi Janosik.
Zobacz także: Vlkolinec - słowacka osada nazywana żywym skansenem »Wioska położona jest na stromych stokach Wielkiej Fatry, niedaleko centrum Rużemberoka. Mieści się ona na terenie Parku Narodowego - Wielka Fatra. Należy do najbardziej urokliwych zakątków Liptova, których pod żadnym pozorem nie można pominąć, zwiedzając Słowację. Wzbudzającym uśmiech na twarzy turystów, jest fakt, że u bram wejścia do wioski mieszkańcy postawili kasę. Chcąc zobaczyć co kryje w sobie stare, słowackie budownictwo, trzeba uiścić opłatę w wysokości 1 euro. Ta symboliczna kwota zbierana jest na drobne naprawy muzeum w Vlkolincu.

Architektura Vlkolínca jest typowa dla górskich miejscowości. Zrębowe domy typu górskiego z pastelowym podmurowaniem i dachy pokryte gontem – wszystko to sprawia wrażenie, jakbyśmy przenieśli się w czasie. Wieś tworzy jedną z najlepiej zachowanych miejscowości, których nie pokonał czas, w całej Europie Środkowej. Zobaczyć można tu pierwotne, ludowe domy. Na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, zapisane są 73 obiekty tej miejscowości. Cennymi budynkami są: zrębowa dzwonnica z 1770 roku oraz zrębowa studnia z 1875 roku. We wsi jest też obiekt muzealny – dom rolniczy z ekspozycją pierwotną.

W 1625 roku wieś miała 4 chłopskie domy i 5 domów biedoty. W 1869 r. Vlkolínec zamieszkiwało już 345 obywateli. Najwięcej domów było w 1944 roku, bo aż 82. Niestety podczas Słowackiego Powstania Narodowego, część wsi spłonęła. W Vlkolíncu wciąż mieszkają ludzie. Obecnie na stałe przebywa tu 35 mieszkańców. Wzdłuż stromej drogi biegnącej środkiem wsi, ciągnie się 40 bliźniaczych chałup, pomalowanych na różne kolory. Mają one maleńkie ogródki i kolorowe kwiaty w oknach. W „centrum” stoi niewielki kościółek i drewniana dzwonnica. Część domów jest zamieszkana na stałe, inne to tylko domki letniskowe. Jedną z chałup, Roľnícky dom, przeznaczono na muzeum. Posiada ona oryginalne wyposażenie, wszystkie przedmioty codziennego użytku. Można ją zwiedzać w okresie 01.VI – 30.IX w godzinach od 9 do 16, a cena biletu to około 10 Sk. W wiosce jest sklep, a przy wejściu stoi budka, która w sezonie pełni rolę punktu informacji turystycznej. W górnej części słowackiej osady jest możliwość zakwaterowania. Wilkoliniecki kościół to jedyna murowana stara budowla we wsi, bo nawet dzwonnicę ma drewnianą. Owa dzwonnica jest – obok domów – najbardziej charakterystycznym obiektem we wsi.
Vlkolínec najlepiej zacząć zwiedzać przed południem, kiedy na ulicach nie ma jeszcze tłoku turystów. Wtedy w spokoju możemy podziwiać pastelowe, urzekające domki.

Do Vlkolínca możemy się dostać pieszo, żółtym szlakiem nr 8630, który wiedzie od rozdroża na początku Hrabovskej doliny przy Hotelu Áčko przez Hrabovo. Koniec, albo też początek tej trasy znajduje się w ružomberskiej części Biely Potok. Dojedziemy stąd autobusem nr 4 albo autobusami SAD-u. Żeby dostać się na żółty szlak trzeba wysiąść na przystanku Biely Potok przy moście. Szlakiem idzie się ok. 30 minut.

Samochodem – jedziemy, aż na parking, bezpośrednio pod Vlkolíncem. Trzeba jechać drogą nr E77 z Ružomberka, w kierunku Banská Bystrica. Około 6 km od Ružomberka znajdziemy się w miejskiej części Biely Potok i po prawej stronie miniemy motel Vlčí Dvor. Następnie przejdziemy przez most na rzece Revúca i skręcimy w prawo. Po 300 m zobaczymy Trlenską dolinę, która zawiedzie nas do celu.